Maagklachten, oftewel dyspepsie, komen vaak voor. Patiënten kunnen last hebben van pijn in de maagstreek of een vol gevoel na de maaltijd, terwijl er zelden een oorzaak kan worden aangetoond. Landelijke richtlijnen adviseren om geen gastroscopie bij deze patiënten te verrichten, indien zij jonger zijn dan 55 jaar en geen alarmerende klachten hebben, omdat dit onderzoek zelden klinische consequenties heeft.
‘Het betrekken van patiënten bij de beslissing om wel of geen gastroscopie te doen was doorslaggevend voor het succes van het project.’
Voor dit project is een educatieve e-learning voor patiënten ontwikkeld en de inzet ervan werd getest als strategie om het aantal gastroscopieën voor dyspepsie te verminderen.
Het projectteam ontwikkelde een e-learning voor patiënten met maagklachten. Daarvoor hebben ze informatie vergaard uit literatuur, richtlijnen, focusgroepen met huisartsen en patiënten en interviews met patiënten en paramedici.
Vervolgens werd een multicenter gerandomiseerde studie opgezet in vier ziekenhuizen. Patiënten verwezen door de huisarts voor gastroscopie vanwege ongecompliceerde dyspeptische klachten (zonder alarmerende symptomen), werden ‘at random’ ingedeeld in een interventiegroep (e-learning, in plaats van gastroscopie) of contolegroep (standaardzorg: gastroscopie). De projectleiders vergeleken het aantal verrichte gastroscopieën in beide groepen na 12 weken. Daarnaast werd het verschil in ernst van klachten, klachten-specifieke kwaliteit van leven en angst voor ziekte bij start van de studie en 12 weken na de studie gemeten.
Regionale huisartsen kregen vooraf informatie over de studie en werden benaderd over mogelijk geschikte patiënten die zij doorverwezen. Achteraf kregen zij het effect van de studie bij hun eigen patiënt te horen.
De belangrijkste belemmeringen voor deïmplementatie zijn de behoefte aan zekerheid bij patiënt én zorgverlener, de toegankelijkheid van gastroscopie zonder tussenkomst van een MDL-arts en de ogenschijnlijke afwezigheid van een alternatief voor gastroscopieën. Vanuit de patiënt is er interesse in alternatieven voor gastroscopie om hiermee onnodig risicovol belastend onderzoek te vermijden.
Het project zit in de afrondende fase. De dataverzameling loopt nog, maar tot op heden wilden 62 patiënten meedoen. Van de deelnemers lootten 34 voor de interventiegroep en 28 voor de controlegroep. In de interventiegroep ondergingen 8 (24%) patiënten een gastroscopie en in de controlegroep 25 (89%) (p<0,001).
Ernst van de klachten en kwaliteit van leven was niet verschillend tussen de interventiegroep en de controlegroep op baseline en follow-up. Kwaliteit van leven verbeterde in de interventiegroep, maar niet in de controlegroep. Angst voor ziekte verbeterde in zowel de interventie- als in de controlegroep.
Coördinerende umc’s: Radboudumc en MUMC. Deelnemende centra: Canisius Wilhelmina ziekenhuis, Viecuri medisch centrum, ziekenhuis Gelderse vallei, en Jeroen Bosch ziekenhuis.
Momenteel wordt dit project in de vier deelnemende ziekenhuizen afgerond, en de komende jaren landelijk opgeschaald. Als u interesse hebt in dit onderwerp en het mogelijk in uw eigen werkomgeving wilt gaan toepassen, kunt u contact opnemen met Doen of laten?
Stuur een mail naar info@doenoflaten.nl
