In een interviewstudie werden 24 patiënten, die werden geworven uit het Zorgpanel van Patiëntenfederatie Nederland, bevraagd over hun ervaringen met niet-gepaste of onnodige zorg. Deze patiënten hadden eerder al in een vragenlijst aangegeven dat ze daar te maken mee hebben gehad. Ze noemden veel soorten zorg die om verschillende redenen geen toegevoegde waarde had, zoals zorg die niet paste bij hun wensen of voorkeuren, zorg die herhaald werd zonder duidelijke reden, onnodige administratieve handelingen, of zorg die voorkomen had kunnen worden. Daarmee schetsen ze een breder palet aan niet-gepaste zorg dan dat zorgverleners meestal bedoelen wanneer ze het hebben over niet-gepaste zorg: zorgverleners richten zich vooral op zorg die medisch gezien niet (voldoende) effectief is.
De belangrijkste oorzaken volgens patiënten zijn onvoldoende communicatie tussen de zorgverlener en de patiënt, en het aanhouden van protocollen in plaats van het op maat leveren van zorg. Als gevolg van niet-gepaste zorg benoemen patiënten onder andere de belasting voor de patiënt, hogere zorgkosten, en minder ruimte voor zorg die wel waardevol is. Ze denken dan ook dat een betere zorgverlener-patiënt communicatie en meer patiëntgerichte zorg belangrijke oplossingsrichtingen zijn om niet-gepaste zorg te voorkomen.
Het is belangrijk dat initiatieven om niet-gepaste zorg te verminderen zich ook richten op patiënten. Mogelijke interventies zijn patiënten beter informeren over de voor- en nadelen van zorg, het stimuleren van patiëntgerichte zorg en samen beslissen, en het bespreekbaar maken van zorg die volgens hen geen toegevoegde waarde heeft.
Lees het volledige artikel ‘Exploring patients’ perceptions of low-value care: An interview study’
door Eva W. Verkerk, Julia A.H. Boekkooi, Elmar G.M. Pels, Rudolf B. Kool in Patient Education and Counseling 111 (2023) 107687.
